Wieża Błaznów

Nie cierpię dyskusji na tematy teoretycznoliterackie, jak bowiem mówił mój profesor, tę dziedzinę nauki, charakteryzuje przerażająca dysproporcja między inwestowanym wysiłkiem a uzyskiwanymi rezultatami. W większośći spornych kwestii, nigdy nie udaje się dojść do jednoznaczenego wniosku.

Jeżeli wg wizji autora ludzkość po prostu nauczyła się poszerzyć swoją percepcję, to ciężko mówić o fantasy. Natomiast posiadanie tych umiejętności dzięki jakimś siłom nadprzyrodzonym, magii, bóstwu, czy też istnienie rasy nadludzi wg mnie ociera się już o fantasy.

Moim zdaniem to fantasy są "Inne pieśni" Dukaja :) Oczywiście nie klasyczną fantasy, ale fantasy. Uważam, że to jest taka poetyka.

Sprawa z IP jest dość skomplikowana. Dukaj "twórczo rozwinął" fizykę arystotelesowską, jako alternatywną do "newtonowskiej" (czy "einsteinowskiej").

W przeciwnym razie musielibyśmy wymyślić inny termin - może "alternative science fiction"?

Sam Dukaj uważa, że "IP" to nie jest fantasy (jeśliby kto miał numer 2/2005 "Nowych książek", gdzie w wywiadzie z autorem sprawa była poruszana, i mógł zacytować - fajnie to tam wytłumaczył...).

Lepiej wyjaśnię, co rozumiem pod pojęciem fantasy. Przede wszystkim rozróżnienie przebiega według mnie nie na płaszczyźnie fabularnej, ale ontologicznej. Fabuła i ontologia przecinają się - fabułę definiuje kryminał, romans, powieść wojenna, horror. A każda z tych fabuł zrealizowana może zostać w świecie SF, w świecie fantasy i naszym. Istnieją kryminały fantasy, kryminały science fiction, kryminały realistyczne. To są kategorie przecinające się. Podstawę stanowi rozróżnienie ontologiczne. Jeżeli przypatrzymy się zbiorowi wszystkich możliwych światów, to powieść realistyczna opisywać będzie tylko naszą rzeczywistość: punkt na wykresie, gdzie każdej zmiennej świata przedstawionego odpowiada jeden wymiar. Science fiction dzieje się w światach, do których możemy przejść z naszego świata w skończonej liczbie racjonalnych przekształceń. Nawet jeżeli jest to świat alternatywny, wiemy, że jeśli się cofniemy, zmienimy pewne elementy, to dojdziemy do niego od naszego świata. Natomiast do światów fantasy nie można przejść w skończonej liczbie racjonalnych kroków; do fantasy potencjalnie należy zatem cała reszta tego wykresu. I w przypadku fantasy albo któryś krok jest tu nieracjonalny, nie można go wyjaśnić, albo należy wykonać nieskończoną liczbę kroków, bo do każdego będziesz musiał ustalać nowe zasady. Upraszczając: to jest to, co definiujemy zazwyczaj jako magię. Fantasy opisuje świat, w którym funkcjonuje magia. Wobec tego Inne pieśni w żaden sposób nie mogą być fantasy. Po prostu cofamy się i przyjmujemy założenia fizyki arystotelesowskiej.

Słabo z tym stoje, ale w starożytności alternatywna do teorii Arystotelesa była ta opracowana przez Demokryta. U nas sprawdziła się Demokryta, u Dukaja odwrotnie :)

Mam nadzieję, ze o ten fragment Ci chodziło, Achmed ;)

Sam Dukaj uważa, że "IP" to nie jest fantasy

Science fiction dzieje się w światach, do których możemy przejść z naszego świata w skończonej liczbie racjonalnych przekształceń. Nawet jeżeli jest to świat alternatywny, wiemy, że jeśli się cofniemy, zmienimy pewne elementy, to dojdziemy do niego od naszego świata. Natomiast do światów fantasy nie można przejść w skończonej liczbie racjonalnych kroków; do fantasy potencjalnie należy zatem cała reszta tego wykresu.

Al--> Gdzie było to opowiadanie publikowane? Bo googiel znajduje mi tylko co nieco o powieści (najpierw publikacja w NF, potem wydanie książkowe nakładem Prószyńskiego), która była rozwinięciem opowiadania.

X-men to komiks superbohaterski po prostu, tak jak Superman czy Spiderman czy Green Lantern czy wiele, wiele innych. Nigdy nie przyszłoby mi do głowy zastanawiać się nad wtłaczaniem tych historii w ramy gatunkowe S-F bądź fantasy. Zupełnie inna rzeczywistość jak dla mnie.

IMHO zawsze znajdą się wyjątki, które nie dadzą się wtłoczyć w (nawet najlepiej dopasowane dla ogółu) ramy.

Wszystko fajnie, tyle że ze świata "Innych pieśni" właśnie nijak nie dojdziemy do naszego drogą racjonalnych kroków ani przekształceń - wiadomo przecież, że fizyka wymyślona przez Arystotelesa nie istnieje, nie istniała i nie będzie istniała, bo istnieć zwyczajnie nie może - jej funkcjonowanie wymaga bardzo nieracjonalnego założenia, że świat działa zupełnie inaczej.

O ile mi wiadomo, w NF (#8 i #9 z 1994 roku - oba numery leżą u mnie w szufladzie) publikowane było właśnie opowiadanie...